Romania English Netherlands

De techneek van het slaan

De munten zijn vervaardigd door, met behulp van een matrijs, plaatjes goud te stansen. In de Oudheid werden de munten vervaardigd met behulp van vaste matrijs (voorzijde) en een mobiele matrijs. Boven de vaste matrijs werd het goudplaatje geplaatst, waar de mobiele matrijs bovenop werd geplaatst. Door te slaan werden de negatiefbeelden in het goudplaatsje gestanst. Dit procedé is tot in de Middeleeuwen vrijwel ongewijzigd gebleven

De matrijs wordt vervaardigd uit een ijzeren of bronzen cilinder en is uitgevoerd in negatief door middel van verschillende procedés (graveren, gieten volgens de techniek ”verloren was” etc.).

Ontdekkingen van geldmatrijzen uit de Oudheid zijn zeer zeldzaam in de hele wereld. Sommige van deze ontdekkingen zijn gedaan in Dacië, waarvan de meest spectaculaire die in Tilișca, distr. Sibiu en Grădiștea Muncelului zijn. De matrijzen van Tilișca (een opslag uit de eerste eeuw v.Chr.) werden gebruikt voor het vervalsen van Romeinse munten en geven blijk van een goede kennis van de techniek van het slaan.

Een studie naar de matrijzen waarmee de muntstukken uit de schat van Târsa zijn geslagen (kosonen met monogram) heeft de volgende constateringen opgeleverd:

”Alle 221 munten die worden bewaard in de Nationale Bank van Roemenië, zijn uitsluitend geslagen met twee vaste matrijzen. Bij geen van de ongeveer 150 de kosonen met monogram, van onbekende herkomst, die ik heb bekeken op recente veilingen, heb ik een andere vaste matrijs aangetroffen, wat echter niet de mogelijkheid uitsluit dat er in de toekomst andere zullen opduiken.

We beschouwen het feit dat er geen verband is tussen de twee vaste matrijzen als zeer belangrijk. Hoewel de eerste ervan in verband wordt gebracht met twee mobiele matrijzen en de tweede met vier mobiele matrijzen, hebben we geen enkel exemplaar dat bewijst dat de twee matrijzen gelijktijdig hebben gefunctioneerd of dat een van de twee in gebruik is genomen toen de andere niet langer in werking was. Bovendien bestaan er talloze verschillen tussen de munten die met de twee vaste matrijzen zijn geslagen, waarvan sommige in het oog springen, zoals de stilistische details of de diameter, terwijl andere alleen aan het licht komen door ze te wegen of door metallografische analyse.”

”Aangezien de munten geslagen met vaste matrijs 1 zowel een hoger gewicht als een hogere nominale waarde hebben, kunnen we ze beschouwen als ouder.”

Mihai Dima, Dan Ilie, Tezaurul de monede de tip KOSON descoperit la Târsa, com. Boșorod, jud. Hunedoara. Lotul păstrat la Banca Națională a României [De goudschat met munten van het type KOSON ontdekt in Târsa, gem. Boșorod, distr. Hunedoara. De exemplaren die worden bewaard in de Nationale Bank van Roemenie], in ”Simpozion de Numismatică, organizat cu ocazia comemorării Sfântului Ștefan cel Mare, domn al Moldovei (1504-2004) [Symposium voor Numismatiek, georganiseerd ter gelegenheid van de herdenking van Sint-Stefan de Grote, vorst van Moldavië], Chișinău, 29 september-2 oktober 2004”, Boekarest, 2007, p. 36, 39.

Met een enkele vaste matrijs konden tussen de 10.000 en 30.000 munten worden geproduceerd, wat betekent dat de totale oplage van de munten van het type koson in de orde van grootte van enkele tienduizenden is geweest.